Pomoc psychologiczna jest więc bardzo ważna w czasie starań o dziecko. Dzięki pomocy specjalisty partnerzy są w stanie lepiej zrozumieć swoje emocje (często wywołane rozczarowaniem) i siebie nawzajem. Należy podkreślić, że psychika kobiety i mężczyzny znacznie się różnią, co utrudnia osiągnięcie porozumienia między nimi.

Przyczyny niepłodności mogą leżeć zarówno po stronie kobiety jak i mężczyzny. Niejednokrotnie zdarza się się, że problem niepłodności leży po stronie obojga partnerów. Do najczęstszych przyczyn niepłodności męskiej zalicza się: niską jakość nasienia, zaburzenia hormonalne, genetyczne oraz zaburzenia ejakulacji. U kobiet natomiast najczęstszymi problemami są: zaburzenia jajeczkowania, niedrożność jajowodów, brak równowagi hormonalnej lub inne powiązane ze sobą przyczyny (niekiedy trudne do zdiagnozowania).

Wszystkie wyżej wymienione zaburzenia związane z płodnością można leczyć i to skutecznie. Prężnie rozwijająca się diagnostyka pozwala dokładniej analizować czynniki chorobowe. Zabiegi przeprowadzane metodą inseminacji czy in vitro, są coraz bardziej efektywne. Ale co dzieje się w przypadku, gdy proces leczenia się przedłuża, a kolejne badania nie nastrajają optymistycznie, kolejne próby kończą się niepowodzeniem? W takich przypadkach może okazać się niezbędne wsparcie psychologa. Nie wszystkie pary decydują się na pracę z psychologiem, gdy tylko pojawią się problemy z płodnością. Niektóre osoby korzystają ze wsparcia na dalszych etapach, kiedy sami poczują taką potrzebę.

Przede wszystkim trzeba mieć świadomość, że problemy z płodnością mogą się przekładać na inne płaszczyzny naszego życia. Zmianie ulega postrzeganie otaczającego nas świata i nas samych. Problemy z zajściem w ciążę negatywnie wpływają na psychikę obojga partnerów. Długotrwałe starania o dziecko mogą prowadzić do chronicznego stresu, spadku poczucia własnej wartości, depresji, a w skrajnych przypadkach do myśli samobójczych. Stopień natężenia emocji zazwyczaj jest związany z czasem, w jakim dana osoba była narażona na dane czynniki. Wydłużający się proces leczenia niepłodności zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków dla psychiki pacjenta. Z każdym cyklem pojawiają się nowe nadzieje i rozczarowania, które każde z partnerów reaguje inaczej. Taka sytuacja może doprowadzić do ciągłej huśtawki nastrojów, a emocje są tak silne, że pary często zaczynają się kłócić i oskarżać o wzajemne niezrozumienie. Sytuacja jest bardziej napięta, gdy problemy z płodnością zostały zdiagnozowane tylko u jednego z partnerów. Według badań większe prawdopodobieństwo wystąpienia negatywnych skutków psychicznych, towarzyszących leczeniu niepłodności, dotyczy kobiet, a w mniejszym stopniu mężczyzn. Dane te mogą być jednak wynikiem mniejszej ilości badań przeprowadzanych wśród mężczyzn zmagających się z problemem niepłodności. Jednakże, wczesne i właściwe zdiagnozowanie zaburzeń emocjonalnych może w znaczącym stopniu je zniwelować lub całkowicie usunąć. To bezpośrednio przekłada się na poprawę psychiki partnerów, a tym samym zwiększa szanse na powodzenie terapii niepłodności. Zadaniem psychologa lub terapeuty jest poprawa komunikacji i wzajemnego zrozumienia między partnerami. Istotne, aby partnerzy byli świadomi że leczenie niepłodności to proces, który dotyczy pary, a wzajemne wsparcie i stabilność emocjonalna mogą pomóc w przejściu przez cały proces leczenia.

Rola psychologa i jego wsparcie są coraz bardziej widoczne w leczeniu niepłodności. Przekłada się to na zwiększenie ilości pacjentów, którzy aktywnie korzystają z jego pomocy na wszystkich etapach leczenia. Terapii indywidualna oraz grupowa, a także warsztaty pozwalają partnerom na przywrócenie harmonii i równowagi psychicznej, co w pozytywny sposób wpływa na skuteczność leczenia niepłodności. Elementami uzupełniającymi terapię podstawową radzenia sobie ze stresem, są techniki relaksacyjne, poznawcze jak i techniki ułatwiające ekspresję, które pozwalają na szersze poznanie samego siebie.

Wsparcie psychologa stało się kluczowym elementem walki z niepłodnością. Każda para powinna zostać objęta programem pomocy realizowanym przez cały okres trwania leczenia. Terapia ułatwia walkę z trudami wielomiesięcznego leczenia jak i towarzyszącym w tym czasie emocjom.

dr n. med. KATARZYNA BAJSZCZAK

psycholog-seksuolog kliniczny, psychoterapeuta dorosłych oraz dzieci i młodzieży