W diagnostyce niepłodności męskiej kluczowym elementem są: badania nasienia, morfologia oraz badania genetyczne wykonane z krwi. Diagnostykę należy zacząć od sprawdzenia obecnego stanu zdrowia na podstawie wywiadu i podstawowych badań krwi - morfologii. W dalszym etapie niezbędne jest przeprowadzenie badań nasienia. W zależności od wyników badań podstawowych, zalecana jest dalsza - bardziej szczegółowa diagnostyka. Lekarz specjalista może zlecić jedno lub kilka badań zawartych poniżej, które pozwolą na uzyskanie szerszego obrazu badanego materiału.

Badanie nasienia

Przygotowaliśmy szeroki zakres badań pozwalających zdiagnozować funkcjonowanie męskiego układu płciowego. Część z nich wykonujemy jako jedyny ośrodek w Polsce.

Przygotowanie do badania nasienia

Właściwe przygotowanie do badania ma bezpośredni wpływ na wiarygodność otrzymanego wyniku. Pozwala to na wykonanie prawidłowego odczytu oraz oceny parametrów nasienia.

• Przed badaniem zaleca się zachowanie abstynencji seksualnej (nie można współżyć lub masturbować się) od 2 do 7 dni (najlepiej od 3 do 5 dni),
• Przynajmniej tydzień przed badaniem należy prowadzić zdrowy tryb życia, odstawiając lub przynajmniej ograniczając używki takie jak alkohol, czy papierosy,
• Badanie nie powinno być wykonywane w trakcie infekcji przebiegających z podwyższoną temperaturą ciała.

Pobranie nasienia do badania

Podczas oddawania nasienia pacjent ma zapewniony odpowiedni poziom intymności i komfortu w specjalnie przygotowanym do tego celu pokoju. Wytrysk nasienia następuje poprzez masturbację do otrzymanego wcześniej jałowego pojemnika. Laboratorium seminologiczne znajduje się w tym samym miejscu co gabinet do oddawania nasienia. Ma to kluczowe znaczenie, ponieważ badania powinny być wykonywane na świeżym materiale (nie później niż 60 minut od momentu oddania) w warunkach stałej temperatury.

Badanie ogólne nasienia

Obejmuje analizę podstawowych parametrów nasienia, zgodnie z wytycznymi WHO 2010 oraz Polskiego Towarzystwa Andrologicznego. Badanie obejmuje ocenę makroskopową nasienia (objętość, czas upłynnienia, pH, kolor, lepkość) oraz mikroskopową (koncentracja, ruchliwość, żywotność i morfologia plemników oraz obecność komórek okrągłych).

Prawidłowe wartości parametrów nasienia wg WHO 2010:

• Objętość ejakulatu: ≥1,5ml
• pH: ≥7,2
• Koncentracja plemników: ≥15mln/ml
• Całkowita liczba plemników w ejakulacie: ≥39mln/ejakulat
• Ruchliwość plemników: całkowita ≥40%, postępowa ≥32%
• Żywotność >58%
• Morfologia ≥4% plemników o prawidłowej budowie
• Koncentracja komórek okrągłych <5mln/ml
• Koncentracja leukocytów <1mln/ml

MAR test – test na obecność przeciwciał przeciwplemnikowych

Służy do wykrywania przeciwciał przeciwplemnikowych w nasieniu. Przeciwciała produkowane przez organizm mężczyzny, przeciwko własnym plemnikom, powodują spadek ich ruchliwości i zdolności do penetracji. Wynik testu podawany jest jako odsetek ruchliwych plemników związanych w teście. Test ten można wykonywać jedynie wtedy, gdy w nasieniu znajdują się plemniki wykazujące ruch.

Wskazania: podstawowa diagnostyka andrologiczna, obecność aglutynacji plemników, zaburzenia ruchliwości plemników (duży odsetek plemników o ruchu „w miejscu”).

Test HBA – test wiązania plemników z hialuronianem

HBA jest testem „funkcjonalności” i dojrzałości plemników. W teście HBA plemniki prawidłowe łączą się z kwasem hialuronowym i dzięki temu można je odróżnić od nieprawidłowych. Obniżony wynik testu HBA świadczy o zaburzeniu rozwoju plemnika i braku receptorów koniecznych do wiązania plemnika z komórką jajową. Użycie uszkodzonego plemnika w technikach rozrodu wspomaganego, może prowadzić do braku rozwoju zarodka.

Wskazania: test wykonuje się w celu określenia potencjału plemników do zapłodnienia (wynik może być nieprawidłowy, pomimo prawidłowych parametrów badania ogólnego nasienia). Dodatkowo wynik może być pomocny w wyborze najlepszej metody rozrodu wspomaganego.

Test Swim-up – test migracyjny

Pozwala na ocenę zdolności poruszania się plemników pomiędzy różnymi środowiskami. Na podstawie testu ocenia się przydatność plemników przy planowanym zabiegu inseminacji domacicznej. Obniżona zdolność migracji wskazuje na obniżoną zdolność zapłodnienia przez plemniki - zarówno w procesie naturalnym jak i podczas inseminacji.

Badanie chromatyny plemnikowej

Wskazuje na procent uszkodzenia chromatyny (DNA) w plemniku, co w konsekwencji może utrudniać zapłodnienie lub dalszy rozwój zarodka. Nasienie, które wykazuje 15-30% uszkodzenia chromatyny plemnikowej, sprawia, że jego zdolność do zapłodnienia jest obniżona w stopniu małym lub średnim. Im wyższy jest procent uszkodzenia chromatyny plemnikowej (powyżej 30%), tym mniejsza zdolność zapłodnienia.

Wskazania: niepowodzenia w uzyskaniu ciąży lub przy poronieniach, zaburzenia w budowie plemników (teratozoospermia).

Badanie fruktozy w plazmie nasienia

Fruktoza jest wydzielana przez pęcherzyki nasienne, których wydzielina jest głównym składnikiem nasienia. Ilość fruktozy w nasieniu odzwierciedla jakość pracy pęcherzyków nasiennych. Zbyt mała ilość fruktozy w nasieniu może byś związana z niedoborem testosteronu, infekcjami pęcherzyków nasiennych lub ich wrodzonym brakiem.

Wskazania: niedobór testosteronu, podejrzenie stanu zapalnego pęcherzyków nasiennych, brak plemników w nasieniu (azoospermia), obecność nadmiernej liczby leukocytów w nasieniu, zaburzenia funkcjonowania plemników (szczególnie ruchliwości), zwiększona objętość lub lepkość nasienia, kwaśne pH nasienia.

Badanie kwasu cytrynowego w plazmie nasienia

Kwas cytrynowy jest wydzielany przez prostatę. Niedostateczne jego wydzielanie może mieć miejsce w przypadku stanu zapalnego prostaty. Uważa się, że kwas cytrynowy może mieć wpływ na funkcjonowanie i budowę morfologiczną plemników.

Wskazania: niedobór testosteronu, podejrzenie stanu zapalnego gruczołu krokowego, brak plemników w nasieniu (azoospermia), obecność nadmiernej liczby leukocytów w nasieniu, zaburzenia funkcjonowania plemników (ruchliwości, morfologii).

Badanie α-glukozydazy obojętnej (NAG) w plazmie nasienia

W najądrzu zachodzi jeden z najistotniejszych etapów dojrzewania plemników, czyli uzyskanie przez nie zdolności do ruchu. Przewlekłe stany zapalne najądrza prowadzą do zaburzenia ruchliwości plemników, zaburzeń w ich budowie morfologicznej oraz fragmentacji chromatyny plemnikowej. Ocena ilości NAG w nasieniu pozwala określić, czy powodem braku plemników jest niedrożność nasieniowodów, czy też brak ich produkcji w najądrzach, co różnicuje możliwości leczenia.

Wskazania: podejrzenie stanu zapalnego najądrzy lub jąder, brak plemników w nasieniu (azoospermia), obecność nadmiernej liczby leukocytów w nasieniu, zaburzenia funkcjonowania plemników (ruchliwości, morfologii), obniżony indeks DFI (jakości chromatyny plemnikowej). Kontrolne badanie skuteczności zabiegu wazektomii.

Badanie nasienia określającego potencjał oksydacyjno-redukcyjny (REDOX)

Nieodpowiedni styl życia oraz intensywny stres mogą powodować wystąpienie tzw. stresu oksydacyjnego. Jest on efektem zaburzenia równowagi między reaktywnymi formami tlenu a antyoksydantami w organizmie. Stres oksydacyjny negatywnie wpływa na płodność mężczyzny. Badanie nasienia z potencjałem REDOX umożliwia diagnostykę męskiej niepłodności.

Badanie nasienia określającego potencjał oksydacyjno-redukcyjny powinny rozważyć pary borykające się z niepłodnością o niewyjaśnionej przyczynie, czyli tzw. niepłodności idiopatycznej.

Wskazanie:

• Wystąpienia żylaków powrózka nasiennego
• Zakażeń i stanów zapalnych
• Obniżonych parametrów nasienia
• Nieudanych prób in vitro

Posiew nasienia z antybiogramem

Posiew to badanie mikrobiologiczne pozwalające na stwierdzenie obecności bakterii w próbce nasienia. W wyniku tego badania można określić, jaka bakteria wywołuje infekcję w męskim układzie płciowym, a następnie na podstawie antybiogramu dobrać właściwe i skuteczne leczenie antybiotykiem. Antybiogram to ocena wrażliwości danej bakterii na dane antybiotyki. Antybiogram wykonywany jest tylko wtedy, gdy wynik posiewu jest dodatni (obecne są w nim bakterie).

Badanie genetyczne AZF (mikrodelacje)

Obniżona liczba plemników w spermie lub ich całkowity brak może być spowodowany czynnikami genetycznymi. Badanie regionu AZF chromosomu Y jest kierowane do mężczyzn, ponieważ w tym regionie zlokalizowane są geny kodujące białka odpowiedzialne za proces powstawania plemników. Zmiany w obrębie genu AZF dziedziczone są w linii męskiej.

W przypadku stwierdzenia oligozoospermii, czyli obniżonej liczby plemników rozwiązaniem będzie zabieg inseminacji podczas którego twoje nasienie zostanie zagęszczone w warunkach laboratoryjnych.

Urogenital7

Panel badań wykrywający za pomocą techniki Real-time PCR siedem patogenów infekujących układ moczowo-płciowy: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae, Mycoplasma Genitalium, Mycoplasma hominis, Ureaplasma urealyticum, Ureaplasma parvum i Trichomonas vaginalis.

Biopsja jądra (TESA) i biopsja najądrza (PESA)"

Biopsję jądra i najądrzy wykonuje się w celu diagnostyki zaburzeń związanych z produkcją plemników.

U mężczyzn, ze stwierdzonym brakiem plemników w nasieniu, biopsja może wyjaśnić przyczyny niepłodności. Podczas tego zabiegu pozyskuje się plemniki, które mogą być wykorzystane do zapłodnienia pozaustrojowego.

Kwalifikacja do zabiegu odbywa się podczas konsultacji, na którą należy przynieść dokumentację dotyczącą niepłodności lub ewentualnych innych przewlekłych dolegliwości. Mężczyzna na zabieg zgłasza się w umówionym terminie, na czczo, z aktualnymi prawidłowymi badaniami krwi, ogolonymi zewnętrznymi narządami płciowymi.

Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i trwa ok. 40 min. Możliwy jest powrót do domu tego samego dnia.